EEG-Biofeedback

Deficyty koncentracji i uwagi, trudności edukacyjne, nadpobudliwość psychoruchowa, maksymalizowanie potencjału dziecka, zaburzenia snu, migrena, padaczka... 

003

EEG-Biofeedback to technika usprawniania pracy mózgu, stworzona i rozwijana w centrum badań kosmicznych NASA, która po udowodnieniu jej skuteczności została wprowadzona do medycyny klinicznej w USA, Europie Zachodniej, a od kilku lat także w Polsce. EEG-BIOFEEDBACK to wykorzystanie specjalistycznego oprzyrządowania do odzwierciedlenia procesów psychofizjologicznych z których osoba nie zdaje sobie zwykle sprawy, a które może świadomie kontrolować. To inaczej biologiczne sprzężenie zwrotne, czyli zwrotne otrzymywanie przez pacjenta informacji o bieżącej pracy jego mózgu. Na podstawie tej informacji pacjent uczy się w sposób świadomy i kontrolowany wpływać na jego pracę. Im więcej wiemy o funkcjach i pracy naszego mózgu, tym większy możemy mieć wpływ na ich kontrolowanie, tak abyśmy wykorzystywali nasze możliwości w coraz większym stopniu.

Na czym polega trening?

Korzystając z metody neurofeedback (EEG-BIOFEEDBACK) wykonujemy pomiar fal mózgowych o różnym zakresie i częstotliwości. Częstotliwość i amplituda tych fal zależy od stanu pobudzenia układu nerwowego i koncentracji. Poszczególne fale nie są z gruntu ani dobre, ani złe. Po prostu odmienne fale towarzyszą wykonywaniu odmiennych czynności. Każda z fal w określonych warunkach jest prawidłowa, w innych może być niekorzystna. Przykładowo inny zapis fal wykazuje człowiek podczas snu, inny gdy czuwa, a jeszcze inny w trakcie pracy. Zapis tych fal jest możliwy dzięki małym elektrodom przymocowywanym do skóry głowy za pomocą pasty o wysokim współczynniku przewodzenia. Elektroda rejestruje aktywność elektryczną wytwarzaną przez neurony (komórki nerwowe).

Stosowanie takiego sprzętu jest w pełni bezpieczne. Po zamontowaniu aparatury pomiarowej osoba trenująca siada przed monitorem, na którym wyświetlana jest animacja, ścieżka dźwiękowa bądź wideogra. Osoba prowadzona przez trenera świadomie zmienia natężenie poszczególnych pasm fal mózgowych dzięki czemu ma wpływ na przebieg tego co dzieje się na ekranie monitora.

Co daje trening EEG-BIOFEEDBACK?

EEG-BIOFEEDBACK to medyczna metoda treningowa i terapeutyczna, która pomaga optymalizować sprawność umysłu. Regularnie prowadzony trening EEG-BIOFEEDBACK usprawnia funkcje poznawcze i zdolność do koncentracji, poprawia uwagę,pamięć, usprawnia logiczne myślenie i zwiększa kreatywność z jednej strony, z drugiej zaś redukuje stres, wycisza lęk i agresję, polepsza sen oraz samoocenę. Trening EEG Biofeedback okazał się najbardziej skutecznym narzędziem, dzięki któremu trenujący uczy się, w jaki sposób panować nad swoimi falami mózgowymi, jak je hamować lub promować w określonym dla siebie celu.

Dla kogo jest trening EEG-BIOFEEDBACK?

Treningi BIOFEEDBACK mają duże znaczenie kliniczne. Odgrywają dużą rolę wspierającą inne terapie klasyczne. Z powodzeniem znajdują zastosowanie w redukowaniu objawów ADHD, zespołu Aspergera, dysleksji, zaburzeń koncentracji i uwagi, zaburzeń procesów uczenia się. Są pomocne w leczeniu chorób o podłożu neurologicznym oraz w procesie rehabilitacji po udarach i urazach mózgu. Treningi EEG-BIOFEEDBACK są metodą nieinwazyjną i nie wywołują efektów ubocznych.

EEG-BIOFEEDBACK polecany jest również wszystkim, niezależnie od wieku, zdrowym i aktywnym. Adresowany jest do wszystkim uczących się, zdającym egzaminy, chcącym zwiększyć efektywność uczenia się (studenci, maturzyści, gimnazjaliści), osobom narażonym na stres, pracującym pod presją czasu, przeciążonych pracą, aktywnym sportowcom, pilotom czy kierowcom w celu skrócenia czasu reakcji a także osobom cierpiącym na bezsenność. Dla wzmocnienia zamierzonego efektu wyciszającego, w niektórych przypadkach zalecamy łączenie treningów neurofeedback z innymi rodzajami zabiegów takimi jak treningi relaksacyjne czy odpowiednio dobrana forma masażu.

Pamiętajmy jednak, że każdy z nas jest inny, niepowtarzalny i dlatego nie ma z góry ułożonego planu prowadzenia treningów. Za każdym razem jest on spersonifikowany, tj. układany przez trenera indywidualnie dla konkretnej osoby w oparciu o przeprowadzony szeroki wywiad oraz diagnozę wstępną. Ponadto, w zależności od uzyskiwanych przez pacjenta efektów, może być w trakcie pracy modyfikowany. 
Liczba treningów jest zależna od problemu (złożoności zaburzeń) z jakim zgłasza się dana osoba, (pacjent). Treningi można podzielić na:

  • krótkoterminowe (ok. 10-15 sesji; osoby zdrowe dla usprawnienia funkcji poznawczych)
  • takie które wymagają systematycznej pracy przez 40-60 sesji (ADHD, dysleksja)
  • długoterminowe (np. epilepsja, afazja ? ok. 80 sesji)

Aby uzyskać najlepsze efekty zaleca się uczestnictwo w treningach optymalnie 2-3razy w tygodniu, minimalnie 1 raz w tygodniu (30 ? 45min). Cena treningu to 45 - 60zł ustalana indywidualnie w zależności od ilości treningów. 
Poniżej przedstawiamy krótki opis poszczególnych pasm częstotliwości i odpowiadające im stany świadomości.

Fala Delta

Występuje podczas głębokiego snu. Powinna być niska w trakcie czuwania. Czynność delta jest dominująca u niemowląt do 6 miesiąca życia. W niektórych przypadkach fale delta są obrazem patologicznym charakteryzującym uszkodzenia mózgu (np. guzy). Wysoka delta towarzyszy zespołom zaburzeń uwagi.

Fala Theta

Jej częstotliwość wzrasta podczas zasypiania, wizualizacji, myślenia, występuje również podczas głębokiej medytacji. Mamy wtedy dostęp do całej pamięci naszego mózgu. Zwiększając falę theta w trakcie medytacji, poprawiamy kreatywność, intensyfikujemy proces uczenia się, łagodzimy też stres i budzimy intuicję. Z drugiej strony zaś nadmiar thety powoduje uczucie senności, dekoncentracje i problemy w skupieniu uwagi (ADD, ADHD). Bardzo duży nadmiar tej fali charakterystyczny jest dla depresji, zamkniętych uszkodzeń głowy oraz epilepsji. Patologiczny nadmiar thety obrazuje śpiączkę (coma) typu theta. 
Hamowanie fali theta jest stosowane w przypadku wszystkich zaburzeń uwagi (m.in. ADD, ADHD) oraz przy leczeniu bezsenności. Polepsza koncentrację, zdolność ogniskowania uwagi, zwiększać czujność.

Fala Alfa

Stanowi podstawę czynności układu nerwowego. Pojawia się zaraz po zamknięciu oczu. Oznacza to, że za każdym razem, gdy je zamykamy nasz mózg pracuje na tej częstotliwości. W tym stanie znajdujemy się także zawsze na krótko przed zaśnięciem i zaraz po przebudzeniu, a także czasem w chwilach głębokiego zamyślenia lub skupienia. 
Podczas stanu nasza uwaga skupiona jest na doznaniach płynących z wewnątrz nas samych. Charakteryzuje ona wewnętrzne poziomy aktywności umysłowej, spokój, odpoczynek, pozytywne myślenie, inspirację, fantazjowanie, twórczość. W tym stanie nie angażujemy się w otaczającą nas rzeczywistość. Nadmiar fali alfa powoduje zniechęcenie, brak motywacji, zaburzenia koncentracji.

Fala Beta (15-18 Hz)

To najczęstszy stan naszego umysłu. Wiąże się ze stanem czuwania, koncentracji, orientacji zewnętrznej, logicznego myślenia, uwagi, rozwiązywania problemów. Jest to najlepsza czynność dla zadań umysłowych, poprawia przebieg procesów poznawczych, wpływa na tępo pracy i precyzję wykonania. (Czytając ten tekst, znajdujesz się prawdopodobnie w tym stanie). Im większa częstotliwość, tym większe pobudzenie twórcze i abstrakcyjne myślenie. Jesteśmy świadomi bodźców pochodzących z zewnątrz. Umiemy też panować nad emocjami. Nasza uwaga jest skupiona. Koncentrujemy się na wykonywaniu zadań, rodzą się wtedy nowe pomysły. 
Niski poziom fali Beta towarzyszy deficytom intelektualnym, zaburzeniom koncentracji i uwagi. Wzmacnianie fali Beta w treningach neurofeedback pomaga przygotować się do egzaminów, zawodów, występów i prezentacji, umożliwiają grupowanie i analizę informacji. Stosowany jako zwiększanie możliwości intelektualnych i kreatywności. Zalecany jest dla zawodowych sportowców, osób pracujących i podejmujących decyzje pod presją, uczniów, studentów oraz wszystkich osób, dla których wysokie poziomy koncentracji są kluczem do sukcesu.

Wysoka Beta (18-30 Hz)

Towarzyszy nam w trakcie intensywnej pracy umysłowej. Jest jednak falą stresogenną i powoduje uczucie niepokoju. Związana jest ze stanem wysokiego pobudzenia nerwowego, zwiększonym napięciem emocjonalnym. Zbyt długie pozostawanie w takim stanie powoduje wysokie zużycie energii czyli obciążenie dla organizmu. Jest obecna przy depresji i gdy myślimy negatywnie. Nasila się przy tremie i w stanach lękowych. 
Trening neurofeedback obejmuje zawsze hamowanie wysokiej bety. Niektóre jej wąskie zakresy odpowiadają za lęki. Inne są hamowane w przypadkach natrętnych negatywnych myśli. Całe pasmo hamowane jest zawsze w stanach podwyższonego napięcia, stresu, a także we wszystkich zaburzeniach związanych z uwagą i intelektem.

SMR (13-15Hz) rytm sensomotoryczny

Związany jest ze stanem psychicznego spokoju. Towarzyszy przede wszystkim odbieraniu świata poprzez wszystkie pięć zmysłów: wzrok, słuch, smak, węch, dotyk. Odpowiada za relaks, spokój, w łączności z zewnętrzną uwagą. Jesteśmy wtedy odprężeni, ale gotowi obserwować świat. Zbyt niski poziom SMR towarzyszy deficytom uwagi. Jest obecny w zaburzeniach ze spektrum autyzmu oraz przy deficytach intelektualnych. Zaobserwowany także w zaburzeniach lękowych. Trening wzmacniający SMR zwiększa spokój, reguluje impulsywność i hiperaktywność. (Dlatego jest tak ważny u dzieci z ADHD) 
Regulacja fal mózgowych jest możliwa do osiągnięcia nie tylko poprzez treningi neurofeedback, ale w pewnym stopniu także przez zastosowanie różnych technik: medytację, jogę, relaksację trening poznawczy jak również wszelkie czynności pomagające w kształtowaniu pozytywnego wzorca aktywności bioelektrycznej mózgu. 
Gdy ułożymy się wygodnie i zamkniemy oczy, pojawia się fala alfa. W naturalny sposób po jakimś czasie albo zasypiamy, czyli przechodzimy w zakres fali delta albo zaczynamy myśleć o czymś konkretnym, planujemy, wspominamy i wtedy uaktywnia się bardziej fala beta. Falę alfa zaobserwowano w trakcie medytacji, czyli medytacja również sprzyja jej kształtowaniu. Musimy wtedy być cisi, skupieni na swoim wnętrzu, ale nie napięci.  

 

Bibliografia

Michael Thompson, Lynda Thompson; The Neurofeedback Book an introduction to basic concepts inapplied psychophysiology,(2003)